Nhà cổ Bình Thủy – Cần Thơ

Cần Thơ có hơn 70 ngôi nhà cổ mang nhiều giá trị văn hóa – lịch sử lâu đời của dân tộc ta. Nhà cổ Bình Thuỷ là một trong số những ngôi nhà cổ được du khách đến tham quan khá đông đúc. Nằm trên đường Bùi Hữu Nghĩa phường Bình Thuỷ, quận Bình Thủy, thành phố Cần Thơ. Là ngôi nhà cổ của gia đình họ Dương được xây dựng vào năm 1870 với lối kiến trúc của Pháp hiện đại.

Nhà cổ Bình thủy là mẫu nhà cổ hiếm hoi còn sót lại khá nguyên vẹn giúp các nhà nghiên cứu, khảo cổ học tìm hiểu đời sống sinh hoạt, văn hoá cũng như quá trình phát triển của nét văn hóa dưới sự tồn tại qua 2 thời kỳ.

Kiến trúc nhà kiểu Pháp với nền nhà cao hơn mặt sân 1m, có bốn bậc tạo thành hình cánh cung nối kết nhà với một khoảng sân rộng, trần cao, trang trí hoa văn đẹp mắt, mở nhiều cửa lớn nhỏ với khung sắt khá đơn giản giúp nhà thông thoáng, mặt tiền trang trí phù điêu đắp nổi được thể hiện nhiều họa tiết hoa văn đẹp mắt …vv. Toàn bộ gạch bông hoa hồng đỏ – đen lát nền nhà với hàng rào sắt đúc bảo vệ khuôn viên đều được lấy từ Pháp sang.

Bước qua rào cổng kiên cố bằng bê tông và sắt theo kiểu dinh thự Pháp, du khách bắt gặp một cổng phụ nằm thẳng hàng với cổng rào, chếch về bên trái từ đường, xây dựng theo kiến trúc Á Đông. Hệ thống rui, mè, xà ngang bằng gỗ, mái lợp ngói ống, gờ bó mái bằng men xanh lục. Trên bờ nóc, đầu hồi trang trí hoa lá, cá vàng, kỳ lân, người cưỡi trâu, bình hoa… bằng xi măng.

Ngôi nhà được chủ nhân xử lý chống mối và giữ độ lạnh trong nhà rất độc đáo, bằng cách rải đều dưới nền hơn 10cm muối hột, không dùng xi măng để xây mà dùng keo ô dước, toàn bộ hệ thống kèo và cột được nối kết không phải bằng đinh mà bằng mộng – ngoàm. Luật đối xứng có âm có dương, có tả có hữu, có trước có sau được gia chủ đặc biệt chú ý…

Đến nhà cổ Bình Thủy, du khách còn có thể đàm đạo với gia chủ để hiểu thêm những điều lý thú khác như vị trí trong bữa ăn của một gia đình xưa như thế nào (con trai ngồi bên phải, con gái ngồi bên trái và cha mẹ ngồi giữa mặt hướng ra cửa chính), hòn non bộ vì sao xây trước cửa lớn. Ngoài ra, trong ngôi nhà còn có một “kho cổ vật” được gìn giữ qua nhiều đời như hai bộ bàn ghế có xuất xứ từ Vân Nam (Trung Quốc), mặt bàn bằng đá cẩm thạch vân xanh đường kính 1,5m, dày hơn 6cm, bộ sa–lông kiểu Pháp đời Louis 15, mặt bằng đá cẩm thạch sắc xanh, chùm đèn bạch đăng, tách chén nậm trà, rượu đời Minh – Thanh, bình Thượng ngọc men xanh cao 1,2m…